I cóż, że do Szwecji?

Szwecja to kolejny po Norwegii kraj, gdzie Polacy chętnie wyjeżdżają realizować swoje marzenia. Kurs korony szwedzkiej, to w naszej ofercie bardzo ważna pozycja więc zebraliśmy dla Was kilka najważniejszych zagadnień, które powinniście znać, przymierzając się do wyjazdu do tego urokliwego kraju. W tym wpisie znajdziecie informacje na temat tego, jakie czynności powinniście wykonać zaraz po przybyciu, gdzie szukać pomocy w razie niespodziewanych kłopotów, jak znaleźć mieszkanie i przebrnąć przez formalności, oszczędzając sobie straty czasu i dodatkowego zachodu.

Czy Polak może do Szwecji?

Oczywiście, że tak. Szwecja co prawda nie należy do strefy EURO, ale jest pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej i na jej terenie obowiązują przepisy o swobodnym przepływie osób. Wjeżdżając do tego kraju, posługujemy się polskim dowodem osobistym (Szwedzkie służby zalecają co najmniej 6-miesieczny termin ważności posiadanych dokumentów), aczkolwiek paszport (biometryczny – wydany po 2006 roku) też może być pomocny – o tym w dalszej części tekstu. Jeśli odwiedzamy ten kraj jako turyści lub jeśli nie mamy zamiaru zostawać tu dłużej niż 3 miesiące, nie będzie od nas wymagana żadna forma dodatkowej rejestracji. Załóżmy jednak, że przyjechaliście, żeby podjąć pracę, założyć firmę lub rozpocząć studia i Wasz pobyt raczej na pewno potrwa dłużej niż 90 dni.

Jak uzyskać prawo pobytu, potrzebne dokumenty i świadczenia socjalne w trzech etapach?

Po pierwsze - rejestracja pobytu w Szwedzkim Urzędzie Migracyjnym (Migrationsverket)

Zarejestrowanie się w tej instytucji jest bezpłatne. Jeśli wiemy o tym, że nasz pobyt potrwa dłużej niż dozwolony okres i mamy gotowy komplet dokumentów, możemy złożyć wniosek o rejestracje od razu po przybyciu. W tym celu należy skontaktować się z najbliższym, naszemu miejscu pobytu, odziałem urzędu migracyjnego. Listę oddziałów znajdziemy na stronie: www.migrationsverket.se/info/31.html. Wniosek możemy wypełnić w urzędzie (formularz numer 140011 - „Regisrering av uppehållsrätt”). Samej rejestracji można dokonać również na wspomnianej wcześniej stronie www lub jeśli wolimy, możemy pobrać z niej odpowiednie formularze i po wydrukowaniu i wypełnieniu wysłać pocztą, dołączając niezbędne dokumenty:

• Kopię ważnego dokumentu potwierdzającego tożsamość (dowód osobisty, paszport).
• Gwarancje możliwości samodzielnego utrzymania się w okresie przebywania na terenie Szwecji.

Urzędy w Szwecji są bardzo przyjazne. Ich głównym celem jest pomoc interesantowi. Większość formalności możemy załatwić online lub wysyłając dokumenty pocztą. Procedury są logiczne i nieskomplikowane. W większości przypadków będziemy potrzebować tych samych dokumentów. Z urzędnikiem bez problemu porozumiemy się po angielsku.

Dowody potwierdzające źródło dochodów różnią się w zależności od naszej formy zatrudnienia i posiadanych źródeł dochodu:

1. Pracuję na umowie o prace.

• Wystarczy ważna umowa o pracę zawierająca: nazwę, adres i numer organizacyjny firmy, w której będę pracować. Dane i telefon osoby kontaktowej, zakres obowiązków, wymiar czasu pracy i podpis zatrudniającego. Jeśli nasza umowa zawarta jest na okres minimum 12 miesięcy, to pozwolenie na pobyt wydawane jest na okres 5 lat. Jeśli dokument określa czas pracy poniżej roku, to prawo pobyt będzie przyznane na czas trwania umowy.

2. Prowadzę własną działalność lub chcę założyć firmę w Szwecji.

• Potwierdzenie faktu prowadzenia działalności gospodarczej w Szwecji: dowód zarejestrowania działalności oraz karta podatkowa.
• Dokumentację potwierdzającą rozpoczęcie przygotowań do założenia działalności gospodarczej w Szwecji: formularze rejestracyjne do Skatteverket (szwedzki Urząd Skarbowy) i Bolagetsverket (tutejszy rejestr spółek), umowę najmu lokalu, w którym będziemy prowadzić działalność, faktury za zakupione towary i materiały. W przypadku uzyskania pozytywnej decyzji będzie ona ważna przez 5 lat i obejmie wszystkich członków naszej rodziny (pod warunkiem, że pozostają na naszym utrzymaniu).

3. Wykonuje wolny zawód. Jestem konsultantem, freelancerem.

• Umowy o dzieło, kontrakty lub inne zaświadczenia, które potwierdzą status osoby wykonującej wolny zawód i uzyskującej z tego tytułu dochody niezbędne do utrzymania.

4. Będę studiować.

• Zaświadczenie wydane przez szwedzką szkołę wyższą lub średnią.
• Oświadczenie podpisane własnoręcznie, w którym zadeklarujemy posiadanie środków niezbędnych do utrzymania się w czasie trwania nauki, bądź dokumenty potwierdzające otrzymanie stypendium, które pokryje koszty pobytu.
• Kopia polisy ubezpieczenia zdrowotnego, które obowiązuje przez cały okres trwania nauki.

5. Jestem emerytem lub posiadam własne środki finansowe.

• Będziemy potrzebować dokumentów potwierdzających dysponowanie własnymi środkami finansowymi: zaświadczenie o wysokości przyznanej emerytury, bankowe zaświadczenie salda i tym podobne. Minimalny poziom środków niezbędnych do utrzymania został określony na 6850 SEK netto miesięcznie.

Uzyskanie pozwolenia na pobyt w Szwecji jest wymagane po 90 dniach od przyjazdu. Zgodę otrzymamy, jeśli tylko udowodnimy, że jesteśmy w stanie się utrzymać. Gwarancją może być umowa o pracę lub dzieło, zaświadczenie od studiowaniu, zaświadczenie o świadczeniu emerytalnym, kontrakt, zaświadczenie bankowe o posiadanych środkach finansowych, które wystarczą na pokrycie codziennych wydatków.

Po drugie - uzyskanie szwedzkiego numeru personalnego (Personnummer)

Ten numer to nic innego jak nasz numer PESEL. Legitymowanie się takim numerem jest niezbędne do normalnego funkcjonowania w Szwecji. Bez niego nie założymy konta bankowego, wynajmiemy mieszkania, zamówimy usługi i tym podobne. Procedurę wyrobienia numeru rozpoczynamy w urzędzie skarbowym (Skatteverket – więcej informacji na stronie: www.skatteverket.se). Wybierając się z wizytą, musimy zabrać ze sobą niezbędne dokumenty:

• Ważny dowód osobisty lub paszport.
• Decyzję (lub kopię złożenia wniosku, jeśli jeszcze jej nie mamy) potwierdzającą rejestrację w urzędzie migracyjnym.
• Dodatkowe dokumenty, które składaliśmy w urzędzie migracyjnym, stanowiące podstawę do uzyskania pozwolenia na pobyt (umowę o pracę, potwierdzenie posiadania środków, zaświadczenie o studiowaniu itp.).
• Dokument potwierdzający stan cywilny (akt ślubu lub orzeczenie o rozwodzie – dokumenty muszą być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego).
• Kopie aktów urodzenia dzieci (jeśli dotyczy – dokumenty muszą być również przetłumaczone).
• Zaświadczenie o pokrewieństwie, jeśli jesteśmy krewnym innej osoby posiadającej już Personnummer.

Kiedy otrzymamy już nasz numer personalny, musimy wyrobić dokument Id-kort. Jest to karta identyfikacyjna (odpowiednik naszego dowodu osobistego), który znacznie ułatwia życie i jest wymagany praktycznie na każdym kroku. Jest to sposób na natychmiastową weryfikację, czy posiadamy prawo pobytu i nadany numer personalny. Kartę wyrabiamy za opłatą 400 SEK w wyznaczonym oddziale Sakatteverket. Powinniśmy zgłosić się tam z:

• Kopią dowodu wpłaty 400 SEK.
• Ważnym paszportem biometrycznym.
• Dokumentem potwierdzającym przyznanie numeru personalnego.
• Zgodą opiekunów, jeśli nie jesteśmy pełnoletni.

Na miejscu wykonamy niezbędną fotografię i teraz pozostaje nam czekać około dwóch tygodni na otrzymanie listu potwierdzającego wyrobienie Id-kort, z którym musimy udać się w wyznaczone miejsce, żeby odebrać gotową kartę.

Po trzecie - rejestracja w Försäkringskassan

To urząd odpowiadający polskiemu ZUS-owi. Jeśli nosimy się z zamiarem dłuższego pobytu lub osiedlenia się w Szwecji na stałe, powinniśmy się w nim zarejestrować. Procedura wygląda podobnie jak w poprzednich instytucjach. Należy posiadać:

• Numer personalny.
• Wypełniony formularz „Uppgifter för registrering” (do pobrania ze strony www.forsakringskassan.se).
• Kopię potwierdzenia rejestracji w urzędzie migracyjnym.
• Kopię umowy o pracę lub zaświadczenia o studiowaniu.

Dokumenty wystarczy wysłać listem poleconym na adres: Försäkringskassans inläsningscentral, 839 88 Östersund.

Co z mieszkaniem?

Szukając mieszkania, powinniśmy w pierwszej kolejności przejrzeć dostępne ogłoszenia internetowe. Jest kilka serwisów, które są bardzo popularne i znacznie ułatwiają znalezienie właściwego lokum:

www.blocket.se – największa witryna gromadząca oferty z bezpłatnym dostępem i możliwością bezpośredniego kontaktu z ogłoszeniodawcą.

www.fixakontrakt.se – witryna wymagająca rejestracji, z mieszkaniami „przyznawanymi” osobie, która zgłosi się jako pierwsza i spełnia wszystkie kryteria podane przez ogłoszeniodawcę, jaką jest konkretna spółdzielnia.

www.jagvillhabostad.nu – lista szwedzkich spółdzielni, rejestracja w lokalnej spółdzielni zapewni dodatkowy dostęp do pojawiających się w jej ramach ofert.

www.svekom.se – strona Związku Gmin Szwedzkich z linkami do gmin i gminnych spółek mieszkaniowych.

www.fmf.se – strona Związku Agentów Nieruchomości z linkami do konkretnych agencji.

www.bostaddirekt.se – agencja nieruchomości z bogatym wyborem ofert i płatnym dostępem.

www.poloniainfo.se – ogłoszenia wystawianie przez Polaków mieszkających w Szwecji (w dziale Bazar).

W Szwecji bez trudu znajdziemy mieszkanie do wynajęcia. Powinniśmy się przygotować na prośbę o przedstawienie gwarancji płynności dochodów lub dodatkowych referencji — Szwedzi uważają to za rzecz naturalną. Upewnijmy się również, że umowa, którą zawrzemy, zawiera wszystkie niezbędne dane.

Jeśli mieszkamy i pracujemy w Szwecji od dłuższego czasu, to możemy liczyć na przydział mieszkania z puli wolnych mieszkań, zarządzanych przez poszczególne gińmy. Oczywiście chętnych jest znacznie więcej niż mieszkań, dlatego okres oczekiwania liczy się raczej w latach. Żeby trafić na listę oczekujących, należy się zarejestrować na odpowiednią listę w danej gminie. Wynajmując mieszkanie w Szwecji, praktykuje się przedstawienie właścicielowi mieszkania dokumentów potwierdzających wiarygodność osoby wynajmującej. Możemy spotkać się z prośbą o poświadczenie płynności dochodów (umowę o pracę, emeryturę, bankowe zaświadczenie o saldzie) lub dodatkowe referencje – jest to dla Szwedów prośba naturalna i nie powinna budzić zdziwienia. Przy podpisaniu umowy zwróćmy uwagę czy zawarto w niej: dane osobowe najemcy i wynajmującego, wysokość czynszu i zakres świadczeń, jakie obejmuje (np. media, telefon, Internet), datę płatności czynszu, okres najmu z wyraźnie zaznaczonym okresem wypowiedzenia umowy, listę wyposażenia mieszkania, kwotę wpłaconej kaucji, dodatkowe informacje o regulaminach i obowiązkach, których powinniśmy przestrzegać.

Pora pomyśleć o pieniądzach

Szwecja to kraj, gdzie płatności gotówkowe odchodzą do lamusa. Znacznie łatwiej jest zapłacić elektronicznie niż za pomocą papierowego pieniądza. Rachunek w banku prędzej czy później (raczej prędzej) stanie się dla nas koniecznością. Jego otwarcie nie stanowi dużego problemu. Wszyscy obywatele UE mają prawo otworzyć konto na dowód osobisty lub paszport wydany przez kraj pochodzenia. Zdarzają się pojedyncze przypadki wymagania szwedzkiej karty identyfikacyjnej. Jest również możliwość założenia konta online, gdzie nie będziemy potrzebować do tego Id-kort, ale musimy mieć przyznany Personnummer. Mając konto w Szwedzkim banku, możemy bez problemu korzystać z oferty kantoru internetowego i uzyskać dodatkowe korzyści płynące z wymiany online

Mam kłopoty! Gdzie szukać pomocy?

W sytuacjach kryzysowych dzwonimy pod dobrze nam znany numer 112. Połączenie jest bezpłatne, a z dyżurnym porozumiemy się bez problemu w języku angielskim. Pod tym numerem telefonu otrzymamy wszelką pomoc jakiej moze udzielić nam policja, straż pożarna, pogotowie ratunkowe. Ważne jest żebyśmy dzwoniąc, podali nasze imię i nazwisko oraz informację gdzie się znajdujemy, jesli potrzebujemy pomocy

Na koniec podajemy listę polskich instytucji i organizacji, które udzielą polskim obywatelom wsparcie i porady w przypadku niespodziewanych (nie alarmowych) kłopotów:

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Sztokholmie

Adres: Sztokholm, Karlavägen 35, 114 31

Telefon: +46 8 50575000

E-mail: sztokholm.amb.sekretariat@msz.gov.pl

Strona WWW: http://sztokholm.msz.gov.pl/pl

Instytut Polski w Sztokholmie

Adres: Sztokholm, Mosebacke torg 4, 116 46

Telefon: +46 850 575050

E-mail: info@polskainstitutet.se

Strona WWW: www.polskainstitutet.se

Wydział Konsularny Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Sztokholmie

Sztokholm, Prästgardsgatan 5, 172 32 Sundbyberg

Telefon: +46 709 220 892

E-mail: sztokholm.amb.wk@msz.gov.pl

Strona WWW: http://sztokholm.msz.gov.pl/pl/informacje_konsularne/

Konsulat Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w Halmstad

Halmstad, Brogatan 42, 302 38, Box 111, 301 04

Telefon: +46 35 210 955

E-mail: polska@konsulatet.se

Strona WWW: www.konsulatet.se